Galeria Entropia, ul. Rzeźnicza 4, Wrocław
Wernisaż we wtorek 18 listopada o godz. 18:00, ekspozycja do 4 grudnia 2014
"Każda epoka śni następną"
Jules Michelet
Obsesja to projekt fotograficzny poświęcony zmianom, jakie zaszły w strukturze i estetyce wrocławskich ulic, po wybudowaniu wieżowca Sky Tower. Zrealizowany jest w charakterze dokumentu, prezentującego drogi, aleje, chodniki, które perspektywicznie kończą się na drapaczu chmur. Są one często zupełnie niereprezentacyjne i wcześniej nie posiadały żadnego wizualnego celu. Uwzględniając różnice w skali dokonanych zmian i odmienne konteksty społeczno-kulturowe można w pewnym stopniu porównać je do tych, które miały miejsce w Paryżu, po wybudowaniu wieży Eiffla. Ona również była poddawana mocnej krytyce, zwłaszcza wśród artystów i pisarzy, chociaż porównując ze sobą teraz te dwa obiekty moglibyśmy XIX-wiecznym Francuzom powiedzieć jedno: Mogło być gorzej!
Wystawa prezentuje wybór 20 zdjęć. Cykl nie jest zamknięty i wciąż się powiększa. Interesują mnie miejsca powszechnie dostępne dla przechodniów, spacerowiczów, kierowców. Takie, które się widzi, ale nie zawsze dostrzega i umieszcza w szerszym kontekście. Uważam, że obecność Sky Tower we Wrocławiu to pierwsza tak poważna zmiana w obrębie estetyki miasta, jaka zaszła w nim od wielu lat. Postanowiłem przyjrzeć się tym wizualnym przeobrażeniom.
Zuzanna Sokołowska: Miejski przewodnik, czyli prywatna mitogeografia miasta
Sky Tower to nowoczesny i najwyższy budynek w Polsce, który wyrósł w samym centrum Wrocławia. Przejeżdżając przez wiecznie zakorkowane ulice miasta, wyrasta on znienacka na oczach mieszkańców i turystów, wzbudzając ambiwalentne uczucia: od zachwytu, nieskrywanej fascynacji przez podskórne poczucie przynależności do wielkiego świata, aż po wizualne odrzucenie związane z niedopasowaniem do architektury przestrzeni. Sky Tower oferuje wiele rozrywek – taras widokowy, z którego można spoglądać na panoramę Wrocławia, galerię handlową, gdzie można dać upust swoim konsumpcyjnym pragnieniom, biurowce do wynajęcia oraz ekskluzywne apartamenty. Innymi słowy, ten strzelisty budynek jest spuchnięty od pożądania władzy, stając się synonimem statusu społecznego i chęci dominacji, wzbudzając konieczny, podniecający dystans, jaki wywołuje luksus.
Mateusz Palka przemierza miejskie przestrzenie uzbrojony w swój aparat, próbując stworzyć prywatny przewodnik po Wrocławiu, którego punktem wyjścia staje się Sky Tower. Jego monochromatyczne fotografie dalekie są od nadmiernej estetyzacji rzeczywistości. Zamknięte w wyciszonych, kontrastowych kadrach przestrzenie, budują zupełnie nową, miejską narrację. Palka stworzył osobistą mitogeografię, oznaczającą w jego przypadku jednostkowe doświadczenie przestrzeni, składające się z intymnych wyobrażeń orazwspomnień. Artysta próbuje odnaleźć się w zupełnie nowej dla siebie relacji ja - miasto, starając się wynegocjować za pomocą swoich zdjęć definicję tożsamości.
Krzysztof Giedroyć w swojej książce „Listy z dolnego miasta” pisał, że miasto można podzielić na dwie strefy – dolną i górną, którego newralgicznym punktem jest przejście między tymi obszarami. Dolną strefę interpretuje Giedroyć jako miejsce codziennej, ludzkiej egzystencji, zbudowanej wokół architektoniczno-urbanistycznej przestrzeni, górna tymczasem widzialna jest tylko wtedy, kiedy historia staje się jednym z głosów czasu.
Ten podział widoczny jest na fotografiach Palki, który kontrastuje nowoczesny dźwięk współczesnej historii z przeszłością miasta, skonstruowaną z nadgryzionych zębem czasu budynków, wielorodzinnych blokowisk czy opustoszałych, przygnębiających ulic z niedbale i na szybko naprawianą kostką brukową. Sky Tower na zdjęciach Palki prezentuje się jak złowrogi nowotwór, górna, niepokojąca strefa, którą obserwuje z daleka. Artysta nie przekracza cienkiej granicy pomiędzy bezpieczną oswojoną przestrzenią a miejscem niczyim, pozbawionym określonego znaczenia, jakim jest zrealizowana z wielkim rozmachem inwestycja w postaci wieżowca. Wnikliwie obserwuje jego powolne wtłaczanie w miejską tkankę, która krztusząc się i dławiąc obłaskawia niechciany byt, pozbawiony jakiejkolwiek historii.
Palka poprzez swoją fotograficzną narrację, pyta o tożsamość człowieka. Czy będą ją kształtować nie-miejsca, posługując się terminologią stworzoną przez antropologa kulturowego Marca Augé, na których nie następuje emocjonalny związek ludzi z danym obszarem? Kadry artysty mimowolnie sugerują tę niepokojącą możliwość. Na oczach widzów dokonuje się wnikliwy, fotograficzny spektakl, podkreślający nieuporządkowanie, architektoniczną niezgodność i nieustającą procesualność miejskiej przestrzeni, w której coraz trudniej można się zadomowić.
Mateusz Palka - fotograf, krytyk. Interesują go zagadnienia czasu, pamięci oraz zmiany, jakim podlega architektura i estetyka miast. Ostatnie wystawy, w których brał udział to "Obecność pośród nieobecnych", prezentująca problematykę społeczną Beskidu Niskiego oraz międzynarodowa wystawa fotografii ulicznej z krajów Europy Wschodniej - Eastreet. Zajmuje się filozofią, historią i estetyką fotografii, współpracuje z pismami „Format”, „Pamięć i Przyszłość”, serwisami „Fototapeta”, „O. pl” i „Fototekstura”. Prowadzi bloga. Portfolio na Lensculture.
Więcej informacji na stronie Galerii Entropia. Dołącz do wydarzenia na Facebooku.