ZPAF Gallery, ul. św. Tomasza 24, Kraków
Wernisaż w piątek 6 listopada o godz. 19:00, ekspozycja do 29 listopada 2015
Autor wystawy: Ryszard Antoni Wójcik
Galerię prowadzi: Aleksander Włodyka
Wystawa dedykowana jest Gabrielowi Lippmannowi, laureatowi nagrody Nobla w roku 1908, którego prace dały podwaliny do rozwoju techniki holografii.
W roku 2015 przypada 170 rocznica jego urodzin. Pierwsze informacje na jego temat dostarczyła mi lektura książki Mikołaja Ilińskiego „Materiały fotograficzne czarno-białe”. Było to w latach 70-tych.
Początkowo zwróciłem uwagę na opracowaną przez Lippmanna recepturę czarno-białej emulsji fotograficznej, dającej obraz o bardzo wysokiej zdolności rozdzielczej, sięgającej 3000 linii/1 milimetr. W latach 80-tych dowiedziałem się, że Lippmann opracował metodę otrzymywania barwnych obrazów, będących unikatami, nie dającymi się powielać. Obrazy, jakie otrzymywał, powstawały dzięki interferencji fal świetlnych, a efekt kolorystyczny był odbierany jako barwy spektralne.
Niektóre z prezentowanych na wystawie prac powstawały przez wiele lat. Skojarzenia z obrazami natury (pejzaże, roślinność, różne postacie) są grą przypadku, nie były przeze mnie zamierzone. Obrazy, jakie uzyskałem zarówno na podłożu szklanym, jak i papierowym są unikatami. Ich kolorystyka nie wynika z procesów tonowania lub barwienia, ale jest konsekwencją różnej wielkości ziaren lub skupisk srebra metalicznego, uzyskanych w tradycyjnym procesie fotograficznym stosowanym w klasycznej fotografii czarno-białej, z wykorzystaniem halogenków srebra.
Tworząc tę wystawę wykorzystałem fabryczne płyty holograficzne i spektralne, preparowane przeze mnie, sporządzałem również samodzielnie emulsje według przepisów Lippmanna, a szeroki zakres chromatyczny prac osiągałem poprzez zastosowanie emulsji srebrowych innego rodzaju. Zainicjowane podczas tworzenia tych obrazów procesy fotochemiczne będą przebiegały dalej, gdyż prace te nie zostały - z premedytacją - ani utrwalone, ani zabezpieczone przed działaniem czasu. Powołując do życia te obrazy akceptuję ich "dojrzewanie", licząc na to, że będę mógł być świadkiem ich "starości".
Ryszard Antoni Wójcik, Kraków 2015
Lippmann Gabriel, ur. 16.08.1845, Hollerich (Luksemburg), zm. 13.07.1921, fizyk francuski; od 1883 profesor Uniwersytetu w Paryżu; od 1886 członek Francuskiej Akademii Nauk; badał i pierwszy opisał (1873) zjawiska elektrokapilarne (Relation entre les phénomènes électriques et capillaires) ; 1881, w rok po odkryciu przez braci P. i P. J. Curie zjawiska piezoelektrycznego, przewidział istnienie odwrotnego zjawiska piezoelektrycznego (co zostało potwierdzone doświadczalnie przez braci Curie) ; 1891 opracował metodę reprodukcji barw, opartą na zjawisku interferencji światła (nie znalazła zastosowania w praktyce), za co w roku 1908 otrzymał Nagrodę Nobla. [wg. Encyklopedii PWN]
Ryszard Antoni Wójcik
Urodził się 5 maja 1957 roku w Jaśle. Odbył studia na Wydziale Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP w Krakowie w latach 1981- 1987. Członek Związku Polskich Artystów Plastyków oraz Związku Polskich Artystów Fotografików.
Od roku 1988 jest pracownikiem Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP w Krakowie.
W roku 2005 założył pierwszą w Polsce Pracownię Konserwacji Archiwalnych Materiałów Fotograficznych kształcącą studentów Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki. Zajmuje się konserwacją archiwalnych materiałów fotograficznych.
Uprawia własną twórczość artystyczną w dziedzinie malarstwa (w technice temperowej i olejnej), grafiki (drzeworyt, suche techniki wklęsłodrukowe), fotografii (tradycyjne techniki fotograficzne: papier solny, technika białkowa, cyjanotypia, kalitypia, guma dwuchromianowa, pigment, przetłok olejny).
Zajmując się ochroną i konserwacją historycznych materiałów fotograficznych współpracuje z archiwami i muzeami państwowymi, między innymi z: Muzeum Historycznym Miasta Krakowa, Muzeum Historii Fotografii w Krakowie, Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, z Zamkiem Królewskim na Wawelu.
Działalność artystyczna:
1984 - wystawa fotografii w technice gumy dwuchromianowej, Galeria ASP, Baszta, Mały Rynek, Kraków; 1985 - wystawa fotografii w technice srebrowej Oświęcim - Brzezinka. Galeria ASP, Baszta, Mały Rynek, Kraków; 1985 - II nagroda w konkursie na plakat pt. Oświęcim Ostrzega. (Fotomontaż) ; 1985 - wystawy pokonkursowe: Warszawa, Oświęcim, Nowy Jork - siedziba ONZ; 1987 - wystawa fotografii w technice gumy dwuchromianowej - Jasielski Dom Kultury, Jasło; 1987 - wystawa fotografii w technice gumy dwuchromianowej Portret - Galeria Foto-Video Art, ul. św. Tomasza, Kraków; 1989 - udział w Letnim Salonie Malarstwa Związku Polskich Artystów Plastyków, Kraków; 1991 - Przegląd Grafiki Młodych - Kraków; 1992 - Jubileuszowy Salon Malarstwa Związku Polskich Artystów Plastyków, Kraków; 2004, 2005, 2006, 2007 - udział w światowym projekcie World Pinhole Day - fotografia otworkowa - galeria internetowa; 2005 - udział w ogólnopolskiej wystawie Związku Polskich Artystów Fotografików, Warszawa; 2005, 2007, 2009, 2011, 2015 - udział w wystawach w ramach Ogólnopolskiego Festiwalu Fotografii Otworkowej; 2011 - Śląsk w tradycyjnych technikach fotograficznych - wystawa fotografii Zofii Kaszowskiej i Ryszarda Antoniego Wójcika, Galeria Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP w Krakowie „4 ściany”; 2014 - udział w poplenerowej wystawie malarstwa - Dom Pracy Twórczej "Alicja", Sandomierz; 2015 - udział w poplenerowej wystawie malarstwa - Zamek Sandomierski;
Ważniejsze prace konserwatorskie:
1988-1989 - prowadzenie prac w zabytkowym zespole pałacowym w Nischwitz koło Lipska. Prace inwentaryzacyjno-dokumentacyjne, badawcze, konserwatorskie oraz rekonstrukcyjne przy dekoracji malarskiej S. Torellego i sztukatorsko-architektonicznej Knöfela z XVIII wieku; 1989 - Zamek Królewski na Wawelu: konserwacja klisz szklanych, praca samodzielna; 1991 - Muzeum Narodowe w Krakowie, Oddział XX Czartoryskich: konserwacja pięciu transferów z malowidłami pompejańskimi, praca z Prof. Grażyną Korpal; 1992 - Muzeum Narodowe w Krakowie, Oddział XX Czartoryskich: konserwacja transferu z malowidłem pompejańskim datowanym na I w. p.n. e. - I w. n.e., praca samodzielna; 1993, 1994, 1995, 1996 - Państwowe Muzeum w Oświęcimiu: konserwacja i ochrona negatywów więźniarskich z KL Auschwitz-Birkenau; 1993 - Brescia, Włochy: konserwacja malowideł ściennych z XVI i XIX wieku. Praca w zespole Prof. Władysława Zalewskiego; 1994 - Sabbioneta, Włochy: konserwacja malowideł ściennych z XVII wieku. Praca w zespole Prof. Władysława Zalewskiego; 1995 - Kopenhaga: udział w Seminarium pt. Research Techniques in Photgraphic Conservation - prezentacja raportu z prac konserwatorskich w Oświęcimiu na spotkaniu Grupy Roboczej ICOM pt. The Conservation and Preservation of Negatives from the State Museum in Oświęcim; 1995 - Gottolengo, Włochy: konserwacja malowideł ściennych z XV i XVII wieku. Praca w zespole Prof. Władysława Zalewskiego; 1996 - Kraków: konserwacja malowideł ściennych w kościele OO Pijarów. Praca w zespole prof. Władysława Zalewskiego; 1996, 1997, 1998, 1999, 2000 - Muzeum im. W. Orkana w Rabce: konserwacja i ochrona negatywów. Praca samodzielna; 1997, 1998, 1999 - Kraków: konserwacja malowideł ściennych w Bazylice Mariackiej. Praca w zespole Prof. Józefa Nykiela; 1997 - Rodengo, Włochy: konserwacja XVII-wiecznych malowideł ściennych. Praca w zespole Prof. Władysława Zalewskiego; 1997 - Kraków, Wawel: konserwacja negatywów. Praca samodzielna; 2000, 2001 - Kraków: konserwacja gotyckich malowideł ściennych w Opactwie Tynieckim. Praca w zespole Prof. Józefa Nykiela; 2001 - Kraków: konserwacja XVIII-wiecznej chorągwi kanonizacyjnej św. Jana z Kęt. Praca w zespole Prof. Józefa Nykiela; 2001 - Muzeum Historii Fotografii w Krakowie: inwentaryzacja stanu zachowania około 200 autochromów Tadeusza Rzący z lat 1910-1920; identyfikacja, dokumentacja i interpretacja zniszczeń; wskazanie warunków i sposobu przechowywania dla tego zbioru; 2002–2003 - Zamek Królewski na Wawelu: konserwacja negatywów. Praca samodzielna; 2004 - Zamek Królewski na Wawelu: konserwacja najstarszych odbitek fotograficznych ze zbiorów. Praca samodzielna; 2006 - Zamek Królewski na Wawelu: konserwacja odbitek fotograficznych Jana Bułhaka ze zbiorów wawelskich. Praca samodzielna; 2011 - Muzeum Historyczne Miasta Krakowa: konserwacja dagerotypu z przedstawieniem postaci Aleksandra Płonczyńskiego z roku 1845; 2011 - Muzeum Historyczne Miasta Krakowa: konserwacja wczesnych negatywów srebrowożelatynowych na podłożu szklanym z Zakładu Walerego Rzewuskiego; 2012-2015 - Muzeum Historyczne Miasta Krakowa: konserwacja negatywów małoobrazkowych na podłożu nitrowym z lat 1938-43 autorstwa Mariana Plebańczyka.
Opracowania naukowe i publikacje:
* R. A. Wójcik, Określenie optymalnych warunków przechowywania negatywów fotograficznych ze zbioru Muzeum Historycznego Miasta Krakowa oraz konserwacja negatywów żelatynowych na podłożu szklanym. Praca magisterska pod kierunkiem Prof. Marii Niedzielskiej, Kraków 1987.
* R. A. Wójcik, Negatyw na podłożu szklanym, „Biuletyn Informacyjny Konserwatorów Dzieł Sztuki”, vol. 5, nr 1-4, 1994, s. 17-20.
* R. A. Wójcik, Konserwacja i ochrona negatywów z Państwowego Muzeum w Oświęcimiu, [w: ] Krakowska szkoła konserwacji w programie TEMPUS, „Studia i Materiały Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie”, t. VI, Kraków 1996, s. 105-108.
* J. Rutkowski, R.A. Wójcik, Zastosowanie niektórych aparatów cyfrowych do badań malowideł w podczerwieni, „Biuletyn Informacyjny Konserwatorów Dzieł Sztuki”, vol. 16, nr 2-4, 2005, s. 45-50.
* R. A. Wójcik, Camera obscura. Rzeczywistość i mity, „Zeszyty Naukowo-Artystyczne Wydziału Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie”, z. 6, Kraków 2005, s. 229-243.
* R. A. Wójcik Konserwacja archiwalnych czarno-białych materiałów negatywowych na podłożach z estrów celulozy. Praca doktorska pod kierunkiem Prof. Józefa Nykiela Kraków 2013.