Ośrodek "Pogranicze - sztuk, kultur, narodów“, ul. Piłsudskiego 37, Sejny
Organizator: Fundacja Pogranicze. Wernisaż połączony ze spotkaniem z autorem,
które poprowadziła Eliza Ptaszyńska z Muzeum Okręgowego w Suwałkach,
oraz prezentacja autorska odbyły się w czwartek 13 lutego, ekspozycja do 30 kwietnia 2014
„Zdjęcia są świadectwem prawdy obserwatora – fotografa, jego uważności i szacunku do człowieka. Potwierdzają poetyckie spojrzenie na otaczający świat, wrażliwość na zmieniające się krajobrazy, na upływający czas i zapomniane losy. Zainteresowanie tą tematyką nie dziwi, gdy poznamy opinię autora na temat sztuki fotografii, o której mówi, że jest dla niego sposobem na życie, pogodzeniem się ze światem i motywacją do nawiązania dialogu."
Portal Niebywale Suwałki
Czas zatrzymany Witolda Jurkiewicza w Białej Synagodze w Sejnach
Fotografie Witolda Jurkiewicza powstały w trakcie podróży artysty na wschodnie pogranicze Polski. Pokazują świat oddalony od centrum, od miejsc, które są lub uważają się za centrum wobec tych zapomnianych, niełatwo dostępnych i rzadko odwiedzanych wsi i okolic rozłożonych po obu stronach polskiej granicy. Na zdjęciach widzimy ludzi żyjących na uboczu czasu i społeczeństwa w powolnym rytmie odchodzenia. Mimo to świat na fotografiach jest nam bliski. Uważne i, chciałoby się powiedzieć, czułe spojrzenie artysty w fotografowaną rzeczywistość pozwala odbiorcy stać się równie współodczuwającym obserwatorem.
To nie czas zatrzymał się na fotografiach Witolda Jurkiewicza. To my, widzowie, patrząc na opisany przez niego świat pragniemy zatrzymać czas, pozwolić, aby ludzie i miejsca na nich zapisane trwały. Nie dla ich urody czy niezwykłości. Przypadkowe, wydawałoby się, kadry ukazują rzeczywistość nieurokliwą, czasem biedną. Otoczenie ludzi starych lub żyjących na uboczu głównego prądu życia, ślady historii przez nią samą i człowieka zniszczone Witold Jurkiewicz fotografuje pokazując ich sedno, w którym tkwi godność i wartość każdego istnienia. W chaosie otaczającym nowobogacką willę i schludnej izbie ozdobionej ludowymi wzorami autor odkrywa pragnienie piękna, w scenie u wodopoju – odwieczny rytm życia, a w ruinach kaplicy wśród pól – prawo przemijania. Odczucia wywołane przez dostrzeżony wycinek świata, czy będzie nim przystanek autobusowy na białoruskiej wsi, czy somnambuliczne dziewczęta stojące przy mazurskim domu, sprawiają, że Witold Jurkiewicz naciska spust migawki. I nie ważna jest wówczas kompozycja zdjęcia, harmonia jego elementów, kadrowanie ujęcia. Istotna jest klarowność przekazu i jego emocjonalna treść.
To, co zatrzymywało wzrok fotografa, zatrzymuje także wzrok widza, zgodnie z przekonaniem Dona McCullin`a, że tylko wtedy odbiorca przeżyje emocje patrząc na zdjęcie, gdy jego autor je odczuwał.
W tym kryje się magia fotografii, która przenosi w czasie i przestrzeni emocje.
Nurt fotografii, w którą wpisuje się twórczość Witolda Jurkiewicza krytycy sztuki określają jako „fotografię humanistyczną”. Fotograf patrzy na ludzi, ich życie i otoczenie z zainteresowaniem, nie ocenia i nie epatuje odmiennością. Zapisane na zdjęciach autora wystawy sceny są w wymiarze wizualnym dokumentalne, ale za tymi, na pierwszy rzut oka, przypadkowymi, migawkowymi ujęciami kryją się głębsze - metaforyczne lub psychologiczne - przesłania. Za realistycznie przedstawioną rzeczywistością czuje się energię życia. Artysta uważnie i z delikatnością przygląda się światu. Odczytując jego emocje, zbliżając się, bez naruszania naturalnych, intymnych granic i do człowieka, i do przyrody, tworzy „fotografie intymne”.
Fotografia ta jest szczególna także z powodu sposobu jej wykonania. Artysta korzystał z tradycyjnego aparatu, zdjęcia wywołuje zwykle sam i samodzielnie przygotowuje odbitki, potem je oprawia. Ten długotrwały, wymagający znajomości warsztatu, cierpliwości i skupienia proces buduje bliskość już nie tylko pomiędzy fotografem i bohaterem jego zdjęcia, ale autorem i jego dziełem. Trudno o lepsze miejsce dla wystawy Czas zatrzymany Witolda Jurkiewicza niż wnętrze sejneńskiej synagogi. Monumentalna architektura świątyni odwołuje się do przeszłości, a pustka wnętrza pozbawionego sakralnych atrybutów i ślady upływu czasu wzmacniają poczucie, że tak jak w oglądanych na zdjęciach scenach, jesteśmy na uboczu – świata i życia. Jesteśmy więc tylko my, widzowie i oglądane fotografie.
Czyż autor może dla swojego dzieła pragnąć więcej?
Eliza Ptaszyńska - historyk sztuki
Witold Jurkiewicz – urodzony w 1955 w Olecku. Zajmuje się fotografią kreacyjną, społeczną i pejzażową. Od 1985 należy do Związku Polskich Artystów Fotografików, w którym pełnił funkcję prezesa Zarządu Okręgu Toruńsko – Bydgoskiego (teraz Kujawsko - Pomorski) w latach 1996 do 2008. W 1997 uzyskał doktorat w dziedzinie sztuki plastyczne w dyscyplinie artystycznej grafika na Wydziale Grafiki i Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi. Jest autorem wielu wystaw indywidualnych w kraju i zagranicą. Uczestniczył w kilkudziesięciu wystawach zbiorowych. Od 1987 prowadzi zajęcia dydaktyczne z fotografii w Zakładzie Plastyki Intermedialnej na kierunku Edukacja Artystyczna na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu.
Ostatnie wystawy: Ikonografie przeszłości (galerie niezależne, Białoruś 2006 – 2007), Znaki tożsamości kresów wschodnich (Muzeum Historii Fotografii, Bydgoszcz 2007), Czarno – biała, kolorowa Ukraina (Galeria Arterier, Toruń UMK 2008), Fotografie ( Dom Muz, Toruń 2008), Kresy z lat 2005 – 2008 (Galeria Fotografii B&B, Bielsko–Biała 2008) Andaluzja (Galeria Poczta, Bydgoszcz 2008), Danieli świat zatrzymany (Galeria nad Wisłą, Toruń 2011), Ludzie / Miejsca / Znaki (Muzeum Okręgowe, Suwałki 2013 ), Po drodze (Galeria prawdziwej sztuki im. Andrzeja Legusa, ROK "Mazury Garbate”, Olecko 2013), Z mojego archiwum PRL (Galeria Autorska J. Kaji i J. Solińskiego, Bydgoszcz 2014 ), Czas zatrzymany (Biała Synagoga, Sejny 2014 ).
Laureat dyplomu i medalu im. Jana Bułhaka za wybitne osiągnięcia twórcze w dziedzinie fotografii na 50-lecie ZPAF (1997). Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2010). Jego prace znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Krakowie, Muzeum Okręgowym w Toruniu i Bydgoszczy. Więcej informacji oraz prace na autorskiej stronie.