Projekt realizuje Fundacja Znaki Pamięci, ul. Pułku AK „Baszta” 2/116, Warszawa
dzięki wsparciu finansowemu MKiDN w ramach programu „Kultura Cyfrowa” 2024
Związek Polskich Artystów Fotografików jest partnerem medialnym wydarzenia
Koordynator projektu: Krzysztof Hoffmann
Jednym z najważniejszych projektów Fundacji Znaki Pamięci jest realizowany od roku 2019, zaś w 2021, oraz 2024 roku wsparty przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Kultura Cyfrowa” unikatowy projekt „Fotosista”, poświęcony działalności i twórczości Jerzego Troszczyńskiego, fotografa i aktora, pracującego na planach największych polskich produkcji filmowych w latach 1958 - 1977. W roku 2019, w sposób przypadkowy, odnaleziono nieznane i nieopublikowane do tej pory negatywy, diapozytywy i odbitki zdjęć z kolejnych planów filmowych, zrealizowanych przez Jerzego Troszczyńskiego - zbiór stanowi uzupełnienie kolekcji fotografa, przekazanej w latach 80-tych przez jego rodzinę do Filmoteki Narodowej. Zaznaczyć trzeba przy tym, iż rodzina, jako właściciel wszelkich praw do odnalezionego zbioru, powierzyła Fundacji konserwację, zabezpieczenie i digitalizację materiałów zaś jednym z realizatorów projektu jest jedyny syn Jerzego Troszczyńskiego - Tomasz.
Jerzy Troszczyński od 1958 roku dokumentował pracę na planach filmowych polskich produkcji. Pierwsze plany filmowe, na których gościł to: „Zamach” Passendorfera, „Rancho Texas” Berestowskiego i „Orzeł” Buczkowskiego. Dość szybko reportaże z planów stały się jego specjalnością. W 1960 roku rozpoczął współpracę z „Ekranem” i „Wiadomościami Filmowymi”, lecz już wkrótce jego zdjęcia zaczęły ukazywać się w większości periodyków ilustrowanych i w książkach o filmie. Indywidualne sesje zdjęciowe aktorów i reżyserów, niekiedy i zagranicznych, uzupełniały artykuły o tematyce filmowej. W latach 1970-71 był członkiem redakcji „Magazynu Filmowego”, a po jego upadku związał się z tygodnikiem „Film”. Jego nagła śmierć w roku 1977 przerwała rozwijającą się karierę, zaś posiadane przez rodzinę zbiory znalazły się w posiadaniu Filmoteki Narodowej. W roku 2019, w sposób przypadkowy, realizatorzy projektu odnaleźli nieznane dotąd kilka tysięcy negatywów i odbitek stykowych z archiwum Troszczyńskiego i postanowili udostępnić je szerokiej publiczności. W roku 2021 przy wsparciu MKiDN zabezpieczono, zdigitalizowano i opracowano technicznie i merytorycznie pierwsze 1690 jednostek archiwalnych, które udostępniane są - fragmentarycznie na chwilę obecną - w portalu Facebook na profilu „Fotosista", planowane jest również stworzenie odrębnego portalu, prezentującego dorobek Jerzego Troszczyńskiego. W roku 2024 Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ponownie wsparło pracę Fundacji i w chwili obecnej przygotowywane jest do digitalizacji i zostanie zdigitalizowanych w roku 2024 kolejnych ponad 1.000 unikalnych fotografii.
W ramach projektu zostało również przeprowadzonych i nagranych szereg wywiadów z żyjącymi jeszcze aktorami i reżyserami filmowymi, wspominającymi Jerzego Troszczyńskiego i jego pracę. Wywiady przeprowadzono m.in. z Mieczysławem Hryniewiczem, Bohdanem Łazuką, Magdaleną Zawadzką, Emilią Krakowską, Janem Nowickim, Danielem Olbrychskim czy Krzysztofem Zanussim – w kolejnych etapach realizacji projektu zaplanowane są również dalsze rozmowy i notacje - m.in. Jerzym Hoffmanem, Anną Dymną, Polą Raksą i in. Wywiady te, wraz z materiałami archiwalnymi posłużą do realizacji filmu dokumentalnego „Fotosista”, do którego zdjęcia rozpoczęto na początku roku 2022, jak również wystawy multimedialnej o tym samym tytule, zaplanowanej na lata 2024 - 2025, zaś ich fragmenty Fundacja zaprezentuje szerokiej publiczności w trakcie realizacji tegorocznej edycji naszego projektu za pośrednictwem internetu.
Celem realizacji niniejszego projektu jest zatem zabezpieczenie i digitalizacja a następnie prezentacja szerokiej publiczności w formie wystaw plenerowych i elektronicznych nieznanych i niejednokrotnie niepublikowanych dotąd prac jednego z najznakomitszych polskich fotografów filmowych, Zbiór prac, które zostaną udostępnione publiczności w ramach omawianego zadania obejmuje zarówno fotosy filmowe z większości najbardziej znanych polskich dzieł kinematograficznych, jak również niepublikowane dotąd portrety gwiazd polskiego ekranu, reżyserów, twórców kultury i sztuki przy pracy a także zdjęcia “backstage'owe" oraz portrety aktorów - artystów uwiecznianych przez Troszczyńskiego w sytuacjach prywatnych i pozascenicznych w pięknych seriach portretowych. Organizatorzy pragną również przybliżyć szerokiemu odbiorcy twórczość i postać Jerzego Troszczyńskiego, najbardziej znanego polskiego reportera i fotografa filmowego w okolicy 90 rocznicy Jego urodzin, będącej zarazem 45 rocznicą śmierci. Celem nadrzędnym projektu jest ukazanie piękna i rozmachu polskiej kinematografii w okresie jej największego rozkwitu. Projekt bowiem - poprzez realizacje działańma służyć wzbogaceniu współczesnej kultury miejskiej przez udostępnienie dzieł o wysokiej wartości artystycznej, a także na zainteresowanie odbiorów historią i twórcami polskiego kina w dobie jego rozkwitu jak również piękna klasycznej, analogowej fotografii.