14.12. - 31.01.2024
Stara Galeria ZPAF
Plac Zamkowy 8, Warszawa
Wernisaż wystawy
w czwartek 14 grudnia 2023
o godz. 18:30
Wystawa czynna
do 31 stycznia 2024
☛ od poniedziałku do piątku
w godzinach 12:00 - 18:00
☛ w soboty i niedziele
w godzinach 16:30 - 18:00
Finisaż wystawy
w środę 31 stycznia 2024
o godz. 18:30
połączony z wręczeniem
medali i legitymacji
Organizator
Okręg Warszawski
Związku Polskich
Artystów Fotografików
☛ Wystawa przygotowana
ze zbiorów Fototeki ZPAF
Kuratorzy wystawy
Adam Tuchliński
Andrzej Zygmuntowicz
Skany i przygotowanie
fotografii do wydruku
Karol Bagiński
Druk powiększeń
Jerzy Łapiński
Stara Galeria ZPAF tym razem przenosi odwiedzających ją miłośników fotografii do złotych lat tego medium.
„70.PL” to unikalna kolekcja, która ożywia ducha tamtych czasów, ukazując piękno, wyzwania i różnorodność spojrzenia na Polskę sprzed pół wieku. Ekspozycja przynosi wyjątkową możliwość przeglądu fotografii z lat 70.
XX wieku, pochodzących ze zbiorów Fototeki ZPAF.
Wernisaż stał się też okazją do spotkania z twórcami - Lechem Charewiczem i Janem Morkiem.
W otwarciu uczestniczył Pan Aleksander Ferens - Burmistrz Dzielnicy Śródmieście m. st. Warszawy.
Fragment dokumentacji fotograficznej wernisażu autorstwa Artura Pawłowskigo, opublikowanej na Facebooku...
Wernisaż rozpoczął się od projekcji fragmentu Kroniki Filmowej z 1970 roku, przedstawiającego nową siedzibę ZPAF przy Placu Zamkowym, który odnalazł w archiwaliach WFD kurator wystawy - Adam Tuchliński. Aby teraz zobaczyć ten ciekawy materiał, należy odwiedzić stronę 35mm.online i najlepiej przejść od razu do 6 minuty zapisu filmowego, przesuwając suwak...
Wśród prezentowanych prac znajdują się fotografie autorstwa takich artystów jak:
Bogusław Biegański, Lech Charewicz, Marian Gadzalski, Janusz Hereźniak, Edward Hartwig, Leonard Idziak, Waldemar Jama, Adam Johann, Ludwik Jura, Zenon Mirota, Jan Morek, Kazimierz Najdenow, Wacław Nowak, Włodzimierz Ochnio, Paweł Pierściński, Wojciech Plewiński, Edward Poloczek, Andrzej Pukaczewski, Janusz Rydzewski, Ryszard Tabaka, Tomasz Tomaszewski, Tadeusz Wackier, Wiktor Wołkow, Edward Węglowski, Wiesław Zieliński, Ryszard Marjański.
Wystawa 70.PL powstała dzięki zbiorom Fototeki ZPAF. To w niej znalazł się spory zbiór zdjęć, zgromadzonych w celu wydania almanachu, podsumowującego aktywność członków ZPAF w latach 70. XX wieku. Almanachu nie wydano, ale autorskie odbitki pozostały i po ponad 40 latach poddano je digitalizacji, a efekt tej pracy możemy zobaczyć na wystawie w Starej Galerii ZPAF.
Spośród 500 zeskanowanych i opracowanych prac wybrano ponad 50 do zaprezentowania w postaci wystawy, ukazującej główne tendencje fotograficzne z tamtego czasu.
Materiał podzielono na trzy części. Najobszerniejszy jest zapisem dokumentalnym życia Polaków, z jego jasnymi i ciemnymi stronami. To obrazy rzeczywistości tamtego okresu. Część kadrów opowiada o szybkim uprzemysłowieniu, pociągającym za sobą wymuszoną „wędrówkę ludów” z prowincji do dużych miast, placów budowy, miejsc, gdzie potrzeba rąk do pracy w nowo powstających fabrykach, kopalniach, czy elektrowniach. Niektóre zdjęcia nawiązują do estetyki socrealizmu, z typową dla niego pochwałą pracy i jej upiększaniem. Ten nurt trwał w fotografii światowej od początku lat 30. Obrazował intensywny rozwój przemysłu i skutków, jakie on przynosił, poczynając od amerykańskiego nowego ładu, przez niemiecką nową rzeczowość, po radziecki realizm socjalistyczny. To bardzo zbliżone do siebie wizje szybkiego rozwoju i zachwytu nad możliwościami człowieka w tworzeniu nowoczesności o industrialnym charakterze. Pracujące ręce oraz wnętrza i zewnętrza fabryk były popularnymi wątkami fotografii z środkowych lat XX wieku. W Polsce, obok kadrów mocno nawiązujących do tego światowego nurtu, powstał wątek równoległy, który można określić jako „fotografię moralnego niepokoju”. To kadry ujawniające rzeczywistość mniej piękną, z kosztami przemian, w tym z podporządkowaniem człowieka regułom narzuconym przez ludowe państwo. Obok zdjęć o reporterskim charakterze, o rzeczywistości lat 70. sporo mówią portrety ludzi. Z jednej strony to anonimowi robotnicy i chłopi, codzienni budowniczowie rozwijającego się kraju. Z drugiej, to posiadacze znanych twarzy, ludzie sztuki, sportu i kościoła. Ważne osobowości, będące wtedy punktami odniesienia dla wielu Polaków.
Drugim ważnym wątkiem, wyróżnionym na wystawie, są obrazy przestrzeni, nawiązujące do nurtu stworzonego jeszcze przed II wojną światową, zwanego „fotografią ojczystą”. To wizualna pochwała rodzimego krajobrazu, od gór aż po morze.
To również przedstawienie Polski w nowych granicach, uzyskanych po 1945 roku, i pokazanie polonizowania obszarów znajdujących się wcześniej w innych państwach. Stąd istotnym motywem zdjęć było pokazywanie wszystkiego nowego wprowadzanego w historyczny krajobraz przez nowych gospodarzy terenu. Zderzanie się czystego, neutralnego pejzażu z wdzierającymi się weń fabrykami i osiedlami z wielkiej płyty, to częste tematy podejmowane w latach 70. Te kadry to swoiste znaki czasu, mówiące że nie da się zachować niczym nieskażonej przestrzeni naturalnej, gdy cały kraj modernizuje się.
Trzeci wątek to obrazy wyobraźni, fotografia swobodna, głęboko zanurzona w rodzinie sztuk wizualnych, mówiąca o wszystkich możliwych sprawach interesujących człowieka. To kadry poza rzeczywistością, w niejednoznaczny sposób opowiadające o temacie, tak by wciągnąć odbiorcę we własne rozmyślania o tym, co znajduje się na zdjęciu. Nurt związany z wyobraźnią to także poszukiwanie idei piękna i stawianie pytania, gdzie ono jest, gdzie można je znaleźć.
Wystawa 70.PL jest próbą spojrzenia na polską fotografię, powstającą i prezentowaną 40-50 lat temu. Od tamtego czasu pojawiły się kolejne dwa pokolenia, ich rzeczywistość wygląda zdecydowanie odmiennie, żyją w diametralnie innej Polsce, z nieco innym systemem wartości, należącej do znacznie bardziej zglobalizowanego świata, w którym własne „ja” jest o wiele silniej akcentowane niż było to pół wieku temu. Zgromadzony zbiór zdjęć przybliża ten miniony czas, ukazując jego piękne i mniej piękne strony. Ta szeroka panorama nie wyczerpuje tematu, przypomina przez wybrane wątki, jak wyglądał czas młodości babć i dziadków dzisiejszych 20-latków.
Andrzej Zygmuntowicz
Podczas uroczystego finisażu wystawy w środę 31 stycznia 2024 o godz. 18:30 zostały wręczone Brązowe Medale „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, którymi zostali odznaczeni: Mirosław Araszewski, Witold Jacyków, Witold Jurkiewicz, Antoni Kreis, Arkadiusz Ławrywianiec i Zbigniew Tomaszczuk. Wręczono też legitymacje nowym członkom Okręgu.