Nadia Issa „Heden”.
Wystawa autorki - Nadii Issa pt. „Heden” prezentowana aktualnie w Galerii Obok ZPAF wpisuje się
w aktualną sytuację społeczno - polityczną. Z nagłówków gazet wciąż nie schodzą tytuły mówiące
o zamachu w Paryżu, przeplatane artykułami o rosnącej islamofobii, o konflikcie kultur i religii.
Niezrozumienie i narastający, wszechobecny, obustronny lęk przed obcym. Kim jest emigrant?
Sąsiadem, przyjacielem, wrogiem, uciekinierem? Emigracja to nie tylko zmiana szerokości geogra -
ficznej, to również stan umysłu, stan ducha, zmaganie się z nową rzeczywistością i własną przeszłością.
Do problemu samotności i alienacji emigrantów bardzo często odnosił się w swoich książkach - m.in.
indyjski pisarz - Salman Rushdie. W kolejnych książkach opisywał losy bohaterów żyjących w rozdarciu
pomiędzy tradycją i kulturowymi uwarunkowaniami, a chęcią zasymilowania się, wtopienia w otaczająca
kulturę i społeczeństwo. To rozdarcie prowadziło często do kryzysu tożsamości, radykalizacji poglądów,
odrzucenia i alienacji. Tytułowy „Heden” to mała miejscowość w Szwecji, w której znajduje się obóz
przejściowy dla muzułmańskich emigrantów - np. z ogarniętej wojenną zawieruchą Syrii.
Małe, podmiejskie domki. Pozorna sielanka, a jednak ze zdjęć tych emanuje pewien niepokój,
coś co drzemie w głębi jaźni napotkanych przez autorkę osób. Lęk o przyszłość, lęk przed nowym,
a może tęsknota, za czymś dobrze znanym i rozumianym.
Kurator Anna Wolska
Seria fotograficzna „ H e d e n” (co po szwedzku i duńsku oznacza „teraz”; ciekawa jest zresztą analogia
między tym słowem, a słowem Eden, a więc Szwecją, która jawi się jako Ziemia Obiecana uchodźców),
stanowi niezwykłe połączenie klasycznego sposobu prowadzenia narracji fotograficznej,z emocjonalnym i
„intymnym” zapisem zaobserwowanych sytuacji. Cykl opowiada o życiu codziennym uchodźców syryjskich
w Szwecji. Powstał przy użyciu czarno-białych,analogowych materiałów światłoczułych, odbitki zaś zostały
wykonane w ciemni na papierze barytowym. Wybrana technika zbliżyła autorkę do sytuacji, które
fotografowała. Z jej obserwacji wynika,że życie uchodźców polega na oczekiwaniu. Na stanie zawieszenia
i napięcia, podobnego do towarzyszącego fotografowi w ciemni uczucia niepewności. Dzięki temu zdjęcia
z cyklu „H e d e n” są prawdziwe. Nie tylko mimetyzmem reprodukowanych sytuacji, ale i emocji, które
trwają pod pozorną obiektywnością rejestrowanej rzeczywistości. „H e d e n” łączy klasykę formy
z współczesnymi tematami. Tożsamością kulturową a raczej jej poszukiwaniem), emigracją, próbą
podtrzymania tradycji i nomadyzmem; znakiem rozpoznawczym XXI w. Sama autorka pisze „Chciałam
zobrazować temat ze szczególnym skupieniem się na psychologicznym aspekcie bycia uchodźcą, na życiu
w oderwaniu od własnej kultury i tradycji. W tym cyklu szukałam przejawów normalności, a nie traumy.”
To właśnie wytrwałość Nadii i jej znajomość realiów funkcjonowania w społeczeństwie arabskim pozwalają
uczynić ten materiał wyjątkowym, zaangażowanym w bardzo specyficzny sposób. Emocjonalny i czuły.
Nadia nie tylko wie, ale także czuje co fotografuje. Dzięki temu jako widzowie możemy być obecni
w tych przestrzeniach o których opowiada jak i przy ludziach będących bohaterami jej fotografii.
dr hab. Prot Jarnuszkiewicz
Od zarania dziejów ludzkości uchodźstwo w naszą historię. Toczone wojny, ucieczki przed najeźdźcami,
kataklizmami, przed nieuchronną śmiercią lub niewolą zmuszały ludzi do gwałtownego opuszczania swoich
domostw, a nawet ojczyzny. Wydawać by się mogło, że po doświadczeniach Pierwszej Wojny Światowej,
a tym bardziej Drugiej, ludzie bogatsi o dramatyczne doświadczenia odrzucą bezsensowną agresję i donikąd
prowadzące konflikty. Brak tolerancji, nacjonalizm, przepastne rozwarstwienie społeczeństw na bogatych
i tych biednych oraz podsycane z premedytacją antagonizmy ze zdwojoną siłą doprowadzają do kolejnych
wojen, do porzucania miejsca zamieszkania i szukania bezpiecznego schronienia poza granicami własnego
kraju. Takimi właśnie są bohaterowie fotograficznego eseju, uchodźcy z objętej bratobójczą wojną Syrii.
Uciekając, trafili do Szwecji i tu w obozach „przejściowych” są fotografowani przez Nadię Issę, studentkę
czwartego roku Wydziału Sztuki Mediów ASP w Warszawie. To trudne zadanie. Jak pokazać bowiem na
fotografiach dramat ludzi, którym z jednej strony się udało, uniknęli śmierci, a może niewoli. Trafili do
innego, zamożnego i przyjaznego „świata”,ale obcego kulturowo. Równocześnie w świetle wydarzeń
w regionie, podejrzliwego. Jak zmierzyć się z tematem, przekonać do pomysłu na fotograficzną opowieść
o ich życiu. Zbudować zaufanie i fotografować… sytuację gdzie rozpacz miesza się ze szczęściem, a
depresja z radością. Gdzie niepewność podsyca tęsknota, a zabawa jest ucieczką od nich. Oglądając,
uczestnicząc nieomal na bieżąco w pracy pani Issy widziałem towarzyszące jej emocje. Rozterki i chwile
zwątpienia. Po kolejnej podróży z setek fotografii powstał pierwszy zestaw. Opowieść o uchodźcach,
którzy trafili do Szwecji. Jego wartością jest spokojnie poprowadzona narracja i …wycofanie się autorki.
Wielka to pokora i kunszt fotografa dzięki któremu bohaterami są sfotografowani ludzie i ich emocje.
To Oni są najważniejsi i ich życie. Widziałem wiele obozów uchodźców. Zawsze działały przygnębiająco,
bo wszystkie one otaczała aura niebywałego dramatu i nieszczęścia mieszkających tam ludzi.
Jestem przekonany, że nawet częściowa prezentacja zestawu „H E D E N” oddaje istotę zamysłu
artystycznego i dojrzałość autorki. Jego jedyną wadą jest brak krwi i śmierci, widokami których jesteśmy
codziennie epatowani i które niestety wyznaczają poziom atrakcyjności fotograficznych relacji..
dr hab. Mariusz Wideryński
Nadia Issa - urodzona w Warszawie w 1991r. Fotograf i artysta wizualny. Ukończyła z wyróżnieniem studia
I stopnia na Wydziale Sztuki Mediów Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Uczyła się w Warszawskiej Szkole
Fotografii. Laureatka stypendium Funduszu Popierania Twórczości przy Stowarzyszeniu Autorów ZAIKS.
Od 2014 współzałożycielka i przewodnicząca Koła Naukowego Technik Alternatywnych Fotografii na Wydziale
Sztuki Mediów ASP. W 2014 r. otrzymała wyróżnienie w konkursie International Photography Awards za
fotoesej pt. Heden. Większość prac realizuje na tradycyjnych materiałach analogowych, srebrowych,
na podłożu barytowym. Często porusza tematy tożsamości, zarówno kulturowej jak i jednostkowej.
Jej prace znalazły się na wystawach zbiorowych (m.in: Art-Eco w galerii Arslibris, wystawa fotografii
tradycyjnej w Muzeum Okręgowym w Sandomierzu, Indygo - koncert z cyklu partytury fotograficzne
w galerii Spokojna), oraz na wystawach pokonkursowych ( m.in Salon Fotografii Artystycznej Żary,
Oświęcimskie Biennale „Kochać człowieka”).
Zapraszamy do Galerii Obok ZPAF na wernisaż 14 stycznia na godzinę 19.00
Wystawa dostępna dla zwiedzających 14.01 - 27.02.2015
