Katarzyna Marczyńska i Tomasz Kaczorek "Chasydzi"
Prezentowany projekt jest fotograficznym zapisem wydarzeń i sytuacji zaobserwowanych podczas święta
Rosh Hashanah w Umaniu na Ukrainie.
Umań (dawny Humań), to aktualnie niewielkie, prowincjonalne miasteczko na Ukrainie, leżące w obwodzie
Czerkawskim. W naszej pamięci nazwa ta kojarzy się tragicznie. Humań spływał krwią znacznie częściej
niż inne miasta wschodnich rubieży dawnej Rzeczypospolitej. Ofiarami tutejszych pogromów byli zarówno
Polacy jak i Żydzi, sprawcami zaś Hajdamacy - ludność chłopska zamieszkująca okolice. Pierwsza wielka
masakra ludności Humania zakończyła się pogromami i pożarem w 1749 roku. Kolejna masakra dotknęła
to miasteczko w 1768 roku, kiedy to oddziały kozackie z garnizonu Iwana Gonty wymordowały całe miasto
i stawiających opór ramię w ramię Polaków i Żydów. Wydarzenia te opisuje ludowa pieśń "Kine al gzejres
Ukraine", śpiewana na tych terenach jeszcze pod koniec XIX wieku. Pamięć ofiar masakry Humania była
żywa na przełomie XVIII i XIX wieku. To zapewne dlatego ciężko chory cadyk z Bracławia oświadczył
swoim uczniom: "Dusze męczenników mnie oczekują. Zawieźcie mnie do Humania".
Dziś na szczęście nikt nie jest tu wrogo nastawiony. Liczni i bogaci Chasydzi są niezwykle pożądanymi
gośćmi. Opowiada Motl, emerytowany dentysta z Umania: "To jest wielkie wydarzenie, choć zarabiają
na tym głównie ludzie z Kijowa i Odessy (…)" Celem tych wszystkich pielgrzymów przybywających
do Umania jest miejsce pochówku Rabbiego Nachmana - dla nich Umań, to miejsce szczególnie ważne,
bowiem w odróżnieniu od wyznawców innych cadyków, bracławscy Chasydzi nie mają żyjącego religijnego
przywódcy. Rabbi Nachman urodzony 1772 roku w okolicznym mieście Bretslav był założycielem ruchu
chasydzkiego zwanego Breslov Hasidism. Umarł na gruźlicę w wieku 38 lat i na jego prośbę pochowano
go w Umaniu. Przed swoją śmiercią złożył słynną obietnicę: "Ktokolwiek przybędzie do mojego grobu,
zmówi dziesięć psalmów Tikkun K'lali i pamiętając o mnie przeznaczy choćby jeden grosz na dobroczynność,
wówczas, niezależnie od ciężaru jego grzechów, uczynię wszystko co w mojej mocy by go oczyścić
i uchronić od kary (…)". Od 1911 stało się zwyczajem pielgrzymowanie w to miejsce i Chasydzi starają się
dotrzeć do Umania przynajmniej raz w życiu by prosić Rabbiego Nachmana o pomoc w kłopotach i wsparcie
Ten zjazd to nie tylko wielkie spotkanie wiernych kultywujących tradycję bracławską, to także konfrontacja
kultur. Pielgrzymi przyjeżdżają z różnych zakątków świata - z USA, Europy i krajów Arabskich, zaś życie
tutejszych mieszkańców zostaje całkowicie podporządkowane trwającym uroczystościom. Wprawdzie na
miejscu pochówku Rabbiego stoją teraz bloki ukraińskiego osiedla, ale jest symboliczny grób, synagoga
i wiele czasem niecodziennych miejsc na modlitwę. W ciągu kilku dni w święto Rosh Hashanah i Yom Kipur,
Umań zalany jest tysiącami Żydów, którzy modlą się, bawią, handlują, jedzą a nawet śpią na ulicach.
Prezentowana wystawa to oczywiście wybór z bardzo obszernego materiału, jakim dysponują autorzy.
Decydując się na wybór zdjęć chcieliśmy oddać w miarę możliwości jak najlepiej charakter święta
i atmosferę tego miejsca. Wystawę można podzielić na trzy zasadnicze wątki. Przyjazd pielgrzymów,
przygotowania do Święta Rosh Hashanah oraz wydarzenia związane z samym świętem.
Wszystkie prezentowane zdjęcia powstały w 2006 roku.
Opracowała Kurator - Anna Wolska
Źródła: Michał Bilewicz "Tam, gdzie Nachman za pejsy z gehenny wyciąga"
oraz tekst i informacje autorów: Katarzyny Marczyńskiej i Tomasza Kaczorka.
Oficjalny patronat nad wystawą objęła Organizacja Chabad-Lubavitch of Poland.
Katarzyna Marczyńska i Tomasz Kaczorek
Jesteśmy parą przyjaciół. Poznaliśmy się w 2003 w Warszawskiej Szkole Fotografii Mariana Schmidta.
Interesuje nas fotografia humanistyczna i reportażowa. Chętnie poznajemy ludzi, często z nimi rozmawiamy
oraz dokumentujemy ich emocje. W 2005 roku zaczęliśmy wspólnie fotografować. Tematem naszych zdjęć
są święta religijne różnych wyznań, zanikające miejsca i zawody, mieszkańcy Warszawy, bezdomni.
Dokumentacja życia mieszkańców kanałów na Żeraniu jest tematem naszej pracy dyplomowej.
W czerwcu 2006 w ramach praskiego festiwalu Sąsiedzi dla Sąsiadów prezentowaliśmy nasze
cykle zdjęć pt. „Giganci” i „Chasydzi”. Obecnie bierzemy też udział w międzynarodowym projekcie
reportażowym związanym z Warszawską Szkołą Fotografii i Akademią Fotografii w Berlinie.